شما آینده را چطور تصور می‌کنید؟ آیا در آینده‌ای که در ذهن دارید تکنولوژی‌های مدرن جایگاه ویژه‌ای دارند و تاکسی‌های پرنده شما را به مقصدتان خواهند رساند؟ اگر چنین آینده‌ای در ذهن دارید، شاید بد نباشد بدانید همین حالا عربستان سعودی در حال ساختن شهری است که قرار است چنین آینده‌ای را به واقعیت بدل کند. شهری عظیم که تمام انرژی آن از طریق انرژی‌های پاک تأمین می‌شود و جدیدترین تکنولوژی‌هایی که به دست بشر ساخته شده است در توسعه آن به کار رفته‌اند. چنین شهری شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد اما ابهاماتی هم درباره آن وجود دارد. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا از شهر نئوم در عربستان بیشتر بدانید.
نئوم چیست و ایده ساخت آن از کجا آمده است؟
سال ۲۰۱۷ بود که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، از آغاز پروژه نئوم خبر داد. ایده شهر نئوم از طرح چشم‌انداز سعودی ۲۰۳۰ آمده است. این طرح سعی می‌کند تا وابستگی اقتصاد عربستان به نفت را از بین ببرد و اقتصاد متنوعی در این کشور ایجاد کند. بنابراین شهر نئوم با هدف توسعه گردشگری کلید خورد. البته به نظر می‌رسد اهداف دیگری هم برای ایجاد این شهر وجود داشته است. وجود چنین شهری با بالاترین سطح تکنولوژی می‌تواند چهره‌ای که در سال‌های گذشته از عربستان با انجام عملیات نظامی در یمن و سرکوب مخالفان و زنان در داخل کشور ایجاد شده بود را تغییر دهد.
کلمه نئوم از ترکیب دو کلمه Neos که در زبان یونانی به معنای جدید است و مستقبل که در زبان عربی به معنای آینده است، تشکیل شده است. از همین نام می‌توان فهمید نئوم قصد دارد تا آینده‌ای جدید را تداعی کند. قرار است این شهر در شمال غربی عربستان سعودی و در استان تبوک ساخته شود. گفته می‌شود برای تأسیس این شهر تازه حدود ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز است که بخشی از آن از طریق سرمایه‌گذاری‌های خارجی تأمین می‌شود. طبق گفته سایت نئوم مساحت این شهر ۱۶ هزار و ۴۶۳ کیلومتر مربع است؛ این یعنی مساحت نئوم 33 برابر نیویورک خواهد بود.
تکنولوژی‌های مدرن نئوم کدام‌اند؟
راستش را بخواهید تصور برخی از تکنولوژی‌هایی که برای شهر نئوم پیش‌بینی شده است در حال حاضر و حتی با توجه به جدیدترین فناوری‌های روز دنیا کمی سخت خواهد بود. بیایید با هم تعدادی از این تکنولوژی‌های رؤیایی را مرور کنیم:
- ایجاد سیستم آموزشی نوین و کلاس‌های درس با تصویر هلوگرافیک معلمان.
- ساخت یک ماه مصنوعی بسیار بزرگ برای ایجاد روشنایی در شب.
- استفاده از قطارهای سریع‌السیر که کل شهر را در حدود بیست دقیقه می‌پیمایند.
- استفاده از ماشین‌های پرنده به‌عنوان تاکسی. در نتیجه اتومبیل‌رانی تنها یک تفریح در داخل شهر خواهد بود.
- تعویض شن‌های نوار ساحلی دریای سرخ که به نئوم متصل است با شن‌هایی که در شب برق می‌زنند.
- ایجاد یک پارک ژوراسیک با دایناسورهای رباتی به منظور جلب نظر گردشگران.
- استفاده از ربات‌های خدمتکار.
- استفاده از یک فناوری با نام Cloud Seeding برای ایجاد ابرهای مصنوعی و افزایش بارش در منطقه.
- ساخت آسمان‌خراش‌های دوقلویی به ارتفاع ۵۰۰ متر و وسعت افقی ده‌ها کیلومتر.
در ضمن قرار است تمام انرژی‌های مورد نیاز در این شهر از طریق انرژی‌های پاک تأمین شود و تولید CO2 در این شهر به صفر برسد. تاکنون فاز یک این شهر که شامل ساخت فرودگاه بین‌المللی آن است به پایان رسیده است. دولت عربستان گاهی رویدادهایی در نئوم برگزار می‌کند تا نظر سرمایه‌گذاران خارجی را نسبت به پروژه جلب کند.
آنها همچنین در آپریل سال ۲۰۲۲ نشستی در نیویورک برگزار کردن که در آن نظمی‌النصر، مدیرعامل شرکت سهامی نئوم، و لیث‌الشیبان، رئیس بخش مالی پروژه، شرکت داشتند و سعی کردند سرمایه‌گذاران خارجی را به سرمایه‌گذاری بیشتر ترغیب کنند.
انتقادات و حواشی پروژه نئوم
با اینکه پروژه نئوم تبلیغات فراوانی دارد و رؤیایی دور و دراز به نظر می‌رسد اما انتقادات بسیاری به این پروژه وارد شده و موارد حقوق بشری جدی در مورد آن مطرح شده که آینده آن را در ابهام فرو می‌برد. در سال ۲۰۱۸ و با ترور جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار، مقاله‌نویس و نویسنده منتقد حکومت عربستان، مشاوران خارجی نیوم، از جمله دنیل ال. داکتروف و نورمن فاستر، از این پروژه کناره‌گیری کردند. بعد از آن پروژه برای جذب سرمایه خارجی به مشکل برخورد کرد. اما این تنها انتقاد موجود به پروژه نئوم نیست.
در ماه آوریل سال ۲۰۲۰ فیلم‌هایی از شخصی به نام عبدالرحیم الحویتی در اینترنت پخش شد که در آن گفته می‌شد نیروهای امنیتی قصد دارند تمام افراد قبیله حویتات را از شهر تاریخی خود بیرون کنند تا فضا برای توسعه پروژه نئوم فراهم شود. بعد از این ماجرا عبدالرحیم الحویتی به ضرب گلوله نیروهای امنیتی کشته شد و موجی از خشم فعالان حقوق بشر برانگیخته شد.
گفته می‌شود تعداد افراد قبیله حویتات که به دلیل این پروژه از شهر خود اخراج شده‌اند و معلوم نیست در آینده مجبورند در کجا ساکن شوند به ۲۰۰۰۰ نفر می‌رسد. به گزارش BBC دو شهر پاک‌سازی شده‌اند و به شهروندان آنها غرامت کافی پرداخت نشده است. سارا لی ویتسون، مدیر اجرایی دموکراسی برای جهان عرب می‌گوید: «تلاش برای جابه‌جایی اجباری جمعیت بومی تلاشی است که تمام هنجارها و قوانین حقوق بشر و حقوق بین‌الملل را نقض می‌کند.»
همچنین منتقدان این پروژه را به سبزشویی متهم می‌کنند. این یعنی بر خلاف ادعاهایی که این پروژه دارد و سازگار با محیط زیست توصیف می‌شود، به داشتن آینده سبز و جلوگیری از گرمایش زمین کمکی نمی‌کند. هرچند فهد ناظر، سخنگوی دولت، اتهامات سبزشویی را رد می‌کند و همواره تاکید دارد که عربستان سعودی به سمت آینده‌ای سبز پیش می‌رود.
کلام آخر
شهر نئوم یک پروژه بلندپروازانه و بسیار متفاوت به نظر می‌رسد. گویا عربستان سعودی قصد دارد با اجرای این پروژه و ساخت شهری مدرن و رؤیایی، تحولی عظیم در صنعت گردشگری خود ایجاد کرده و گامی تازه به سمت آینده بردارد. طبق تبلیغاتی که برای شهر نئوم انجام شده، این شهر به رؤیایی وصف‌نشدنی می‌ماند. رؤیایی سبز که اگر به حقیقت بپیوندند نه تنها در گردشگری و محیط زیست عربستان مؤثر خواهد بود بلکه می‌تواند الگویی برای دیگران باشد. اما از طرف دیگر انتقادات بسیاری به این پروژه وارد است.
تاکنون عربستان نه تنها برای کاهش تولید نفت خود و جلوگیری از گرمایش زمین اقدامی نکرده بلکه تولیدات نفتی خود را حتی بعد از ادعاهایی که در مورد پیشروی به سمت سبز شدن داشته در بالاترین سطح نگه داشته است. با وجود تمام این موارد باید صبر کنیم تا زمان نشان دهد پروژه نئوم به کدام سمت می‌رود و به چه نتیجه‌ای می‌رسد.
منابع:
